آنچه می‌خوانید توضیح مختصر برخی واژه‌های استفاده شده در این جزوه است.
اکوسیستم: اکوسیستم، سامانه‌ای مشتمل بر تمامی ارگانیسم‌های زنده (گیاهان، حیوانات و ارگانیسم‌های ریز مثل باکتری‌ها) و نیز محیط زیست فیزیکی یک ناحیه (آب و هوا، خاک، آب‌ها و غیره) است. ارگانیسم‌ها در هر اکوسیستم معین به یکدیگر وابسته‌اند و بر هم تاثیر متقابل می‌گذارند.
اکولوژی: شاخه‌ای از زیست شناسی است که تداخل و تاثیرات متقابل ارگانیسم‌ها بر هم، محیط زیست فیزیکی و الگوها و قوای محرکه گسترده‌تر کل اکوسیستم‌ها را بررسی می‌کند.
زیستگاه: مکان و خصوصیات ناحیه‌ای است که یک ارگانیسم در آن زندگی می‌کند. برای مثال، بسیاری از مارهای زنگی در یک زیستگاه بیابانی زندگی می‌کنند.
امپریالیسم: نظام جهانی و ادغام شده تولید و استثمار سرمایه‌داری و روابط قدرت سیاسی است که اواخر قرن نوزدهم به ظهور رسید. امپریالیسم به معنی سلطه بلوک‌های عظیم سرمایه بر حیات اقتصادی است؛ بلوک‌هایی که حاصل در هم تنیدن انحصارات عظیم و بانک‌های غول آسا هستند. امپریالیسم یعنی تراکم سرمایه نزد مشتی کشورهای ثروتمند (آمریکا، قدرت‌های اروپایی و غیره) و فوق استثمار مردم دنیای فقر زده (آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین) توسط سرمایه؛ امپریالیسم یعنی سلطه بر این ملل از طریق جنگ، اشغال و کنترل سیاسی مستعمراتی یا نو مستعمراتی؛ امپریالیسم یعنی رقابت بین قدرت‌های امپریالیستی که اغلب به جنگ یا رقابت شدید به شکل‌های گوناگون منجر می‌شود. سرمایه داری: نظامی از روابط اقتصادی و قدرت سیاسی مدافع و بسط دهنده این روابط است که بر مالکیت و کنترل خصوصی ابزار تولیدی که به شکل اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد مبتنی است. منظور از ابزار تولید، ذخائر، کارخانه‌ها، مزارع، آزمایشگاه‌ها و غیره هستند که جامعه از طریق‌شان محصولاتی را برای رفع نیازهایش تولید می‌کند. پایه نظام سرمایه‌داری، استثمار کسانی است که مالک ابزار تولید نیستند و تصاحب ثروتی که آنان تولید کرده‌اند. این استثمار و تصاحب ثروت توسط کسانی انجام می‌شود که مالک ابزار تولیدند. نظام تولیدی سرمایه‌داری از طریق رقابت میان صاحبان سرمایه پیش می‌رود و به گسترش پر هرج و مرج و بی نقشه منجر می‌شود.
نقطه بی بازگشت: نقطه‌ای است که شتاب تغییرات، غیر قابل متوقف کردن می‌شود. منظور از نقطه بی بازگشت در گرمایش زمین، تاثیرات آب و هوایی است که نمی‌توان متوقف‌شان کرد و در یک مهلت زمانی عملی نمی‌توان جهت‌شان را عوض کرد. برای مثال، متلاشی شدن صخره‌های عظیم یخ، انقراض گونه‌های جانوری و گیاهی، و اختلالات آب و هوایی در مناطق مختلف.
تغییرات آب و هوای دنیا (یا تغییر اقلیمی): تغییرات آب و هوایی است که می‌تواند در یک دوره زمانی (چند سال، چند دهه یا چند قرن) صورت بگیرد و کل کره زمین را تحت تاثیر قرار دهد. تغییرات آب و هوایی، منطقه به منطقه فرق می‌کند اما آب و هوای دنیا به مثابه یک کلیت نیز دستخوش تغییر می‌شود که این شامل تغییر دمای متوسط کره زمین در نواحی خاکی و اقیانوس‌ها، تغییر در الگوهای بارندگی در سطح جهانی، شدت یا تناوب توفان‌ها، تغییر جریان‌های آب در اقیانوس‌ها، ارتفاع اقیانوس‌ها، الگوهای باد و آب و هوا و غیره است. طبیعتا عوامل متعدد باعث تنوع آب و هوایی می‌شوند اما تغییر در آب و هوای دنیای امروز بسیار سریع‌تر از چشمگیرترین تغییرات طبیعی یا تغییرات آب و هوایی پیشین در تاریخ زمین رخ می‌دهد و در درجه اول محصول فعالیت انسان‌ها است. این تغییرات عمدتا نتیجه گرمایش زمین به علت تراکم گازهای گلخانه‌ای (دی اکسید کربن، متان، بخار آب و غیره) است. چنین تراکمی از حدود 200 سال پیش یعنی با شروع تولید سرمایه‌داری و در نتیجه مصرف سوخت‌های فسیلی (ذغال سنگ و نفت و گاز) و جنگل زدایی و علل دیگر آغاز شده و اینک شتاب گرفته است.
گونه: یک واحد پایه‌ای برای دسته بندی بیولوژیک است که شامل گروهی از ارگانیسم‌ها با خصوصیات مشترک است. اعضای یک گونه عموما قادر به زاد و ولد (جفت یابی و تولید مثل پایدار) در بین خود هستند. یعنی می‌توانند نوزادانی به وجود بیاورند که ادامه حیات دهند و خود، تولید مثل کنند. هر گونه معین، به لحاظ تولیدِ مثل غیر قابل انطباق با گونه‌های دیگر است.
ارگانیسم: یک پدیده زنده منفرد که می‌تواند به محرک‌ها عکس العمل نشان دهد، و یک محیط زیست درونی با ثبات را بازتولید کند، رشد دهد و حفظ کند. این ارگانیسم می‌تواند یک ویروس باشد یا یک باکتری، تک سلولی باشد یا قارچ و یا جانور.
تنوع زیستی: وجود گستره و تنوع بسیاری از اقسام گوناگون حیات گیاهی و جانوری در یک مکان و زمان معین.
فعلن هیچ دیدگاهی برای "واژه نامه - وضعیت اضطراری قسمت آخر"
Post a Comment