اندونزی: ماجرای جنگل­‌زدایی، کمپانی چند ملیتیِ آیکیا و روغن پالم

احتمالا در خانه­‌ی اکثر شما، مبلمان - سرویس آشپزخانه یا اتاق خواب و یا ... از کمپانیِ چند ملیتی آیکیا وجود دارد. آیکیا بخاطر قیمت خوبِ محصولاتش و کیفیت قابل قبولِ آنها راه خود را در هر خانه­ای باز کرده است. یکی از دلایل اصلیِ قیمت خوب محصولات آیکیا، دسترسیِ آسان و کم هزینه­‌ی این کمپانی به منابع عظیم چوب در قاره آسیا می­باشد. بنا به تحقیقاتِ فعالینِ گرین­پیس، کمپانیِ آیکیا یکی از حلقه­‌های اصلیِ نابودی جنگل­های کشور اندونزی می­باشد.

ماجرا از این قرار است که، از اواخرِ دهه­ی 60 قرن بیستم، امپریالیست­‌های اروپایی و آمریکا، دولت دیکتاتوریِ سوهارتو را تشویق به نابودیِ جنگل­های بارانی
و استوایی اندونزی نمودند و کاشت درختان نخل برای گرفتنِ روغن پالم از میوه­های آن را به عنوانِ سمبل مدرنیزاسیون اندونزی جایگزین ساختند. سرعتِ نابودی جنگل­های اندونزی که در جهانِ علم به عنوانِ یکی از شش­های اصلیِ تنفس کره­‌ی زمین قلمداد می­شود، در فاصله‌­ی سال­های 1970 تا 1990 به از بین رفتنِ بیش از نیمی از آن منجر شد. پس از سوهارتو، این روند کماکان ادامه دارد. نتایجِ اصلیِ نابودی جنگل­ها با چنین سرعتی؛ نابودی بافتِ طبیعی مناطق وسیع روستایی، طغیانِ رودخانه­‌هایی مانندKapuas و جاری شدن سیل­های عظیم، نابودی روستا­های بسیار و مهاجرت گسترده­ی مردم بومی و دهقانان به حاشیه­‌ی شهرهایی مانند جاکارتا و درگیر شدنِ آنها در مشقت­خانه‌­های بزرگ با کمترین دستمزد و ایمنیِ کار است.

امروزه مافیای بزرگی در اندونزی فعال است که با شبکه‌­های مالی - اقتصادی دنیا نیز هماهنگ می­باشد. بدون حمایت دولت و قدرت­های جهانی، تخریب حیاتِ مردم اندونزی تا این درجه امکان ندارد. تقسیم کار به این شکل است که روندِ جنگل­زدایی که سابقا توسط شرکت­های دولتی انجام می­شد، اکنون توسط آتش­سوزی­‌های بزرگ انجام می­گیرد. هر دو روش، یک هدف را دنبال می­کنند و آنهم پاک کردنِ زمین­ها از درختان بلند و عظیم چندصدساله و جایگزینی آنها با درختان نخل می­باشد. در این پروسه، مافیای چوب، طرف حسابِ کمپانی آیکیا است. آنها تا جائیکه قدرت مانور با دولت را دارند، با قطع درختان و فروش چوب، سودزایی می­کنند. آیکیا با نازل­ترین بها، بهترین چوب­های کره­ی زمین را تصاحب می­کند. از طرفی، با هشدارهای جهانی و فعالینِ محیط زیستی، قطع درختان دچار محدودیت شده است و آیکیا نیز هر درختی را نیاز ندارد. در نتیجه روش دوم بکار گرفته شده و سوزاندنِ جنگل­های بزرگ در دستور کار قرار می­گیرد. مناطق گسترده­ای از اندونزی زیر دود و آتش مدفون شده و میزان دی­اکسیدکربنِ تولید شده، قابل اندازه­گیری نیست. در این مرحله، بازار فروش ذغال نیز پررونق است. فروشگاه­ها و بنگاه­های عظیم ذغال­‌فروشی در بنادر اصلی و بنادر غیرقانونیِ اندونزی وجود دارند. ذغال بخش بزرگی از سوخت مردم را نیز تامین کرده و میزان دی­اکسیدکربن را چندبرابر می­سازد. در طی این پروسه­‌ی چوب­ و ذغال فروشی، شرکت­های دیگری در حال دلالی برای کاشت درختانِ نخل در زمین­های خالی از جنگل هستند تا از میوه‌­ی آن روغن استخراج کرده و به بازار پرتقاضای جهانی عرضه نمایند.

در تمام ماجرا شاهد از بین رفتنِ حیات طبیعت هستیم. هم حیات حیوانی و گیاهی نابود می­شود و هم حیات انسانی. گونه‌­های بسیاری از حیواناتِ نادر این جنگل­ها از بین رفته­اند یا در حال انقراض هستند. میمون­های دم­درازِ اندونزی که تنها مختص این کشور و بافت جنگلی آن بودند، بطور روزانه در حال انقراض هستند، چون فضای حرکتی آنها کاهش یافته و درختانی که هزاران سال محل جست و خیز آنها بودند، تقریبا دیگر وجود ندارند. پرندگان بسیاری در دود ناشی از آتش­سوزی­های مداوم، خفه شده و از بین رفته­اند. انسان­های بی­شماری به دلیل نابودی جنگل­ها و زمین­ها از روستاها رانده شده و به شهرها مهاجرت کرده­اند. آنها که زمانی نه چندان دور، دهقان، دامدار و شکارچی بودند، امروزه تبدیل به کارگرانِ روزمزدِ بنادر، شرکت­های تولید لباس یا شرکت­های تولید و بسته­بندیِ روغن پالم شده­اند تا بتوانند شکم خود را سیر کنند.

ماجرای جنگل­های بارانی اندونزی یکی از غم­انگیزترین جنگ­هایی است که نظام سرمایه­داری با محیط زیست و طبیعت به راه انداخته است. نابودی بخش بزرگی از طبیعت اندونزی باعث تغییر آب و هوای کره­ی زمین نیز خواهد شد و خساراتِ طوفان اِل­نینو یکی از نمونه‌­هایی است که مستقیما به تخریبِ طبیعتِ اندونزی مربوط است.

اشتراک گذاری